06-22364187
Eén van mijn zakelijke relaties is Rik Dikken. Dankzij ruim dertig jaar ervaring, afwisselend als directeur en interimmanager op strategische en operationele functies in de bouw- en installatiebranche, heeft Rik een eigen visie op dit werkveld. Tijdens ons gesprek zoomen we in op het BIM 3D model. De branche zou tijdens de huidige schaarste aan specialisten de mogelijkheden van BIM optimaal moeten inzetten, is Rik van mening.
“Wat mij m’n hele carrière al fascineert, is de inefficiënte werkwijze van de bouwsector in vergelijking met de industrie”, vertelt Rik. “Ik zou dus liever zien dat we op een industriële wijze van produceren overstappen. Ik maak graag de vergelijking met de automobielindustrie. Kijk hoe een auto tot in detail wordt ontworpen. Volledig integraal, onder één dak, onder regie van de fabrikant, die ontwerp, productie en verkoop realiseert. In de bouwwereld en installatiebranche werkt deze aanpak om één of andere reden niet. Niemand pakt de regie. Ik vermoed vanwege onze taaie cultuur. We veranderen blijkbaar niet graag onze werkwijze, terwijl de schaarste op de arbeidsmarkt toeneemt en om een efficiënte manier van werken vraagt. Het gebrek aan specialisten is groot. Naar mijn overtuiging moeten we processen optimaliseren en elk beschikbaar uur efficiënt inzetten.”
Stellige hoop
“Ik heb zelf kort mogen proeven aan een integraal initiatief. In de tijd dat ik bij Unica directeur was, hadden we ‘Unica Smart Construct’ ontwikkeld, praktisch onderdeel van Unica’s visie op noodzakelijke innovatie. Maar wat zag je? Iedereen was enthousiast, maar kwam uiteindelijk toch met eigen varianten en toepassingen, waardoor er niets meer overbleef van het idee van standaardisatie. Toen kwam BIM, gemaakt om integraal te kunnen ontwerpen. Ik had stellig de hoop dat de bouwkolom zou meegaan in een integrale wijze van werken. En dat ik vervolgens aan concurrerende partijen in de markt kon vragen ‘wat kost 10 m2 metselen?’ en ‘wat kost 100 meter buizen aanleggen?’. Maar zo ver kwam het helaas nooit. Nog altijd voegt elke onderaannemer in hetzelfde BIM-model zijn eigen ideeën toe, vervolgens slaat de aannemer er een denkbeeldig nietje door, doet een clash detectie en als er iets fout gaat, zegt hij ‘beste partijen, zoek het onderling even uit’. We zitten anno 2025 dus nog steeds met inefficiënte schakels in het proces.”
Seriematig
“Hier en daar zie je in de woningbouw die industriële aanpak. Alles gestandaardiseerd en geprefabriceerd. In de utiliteitsbouw daarentegen ‘gewoon’ helemaal niét. Natuurlijk kun je als argument aanvoeren dat woningbouw seriematig verloopt en zich er dus goed voor leent. Maar ook binnen de utiliteitsbouw kunnen bepaalde oplossingen seriematig worden toegepast. We hoeven als branche niet doorlopend het wiel uit te vinden. Wat kost het niet dat vijf partijen gaan rekenen, waarvan vier niets verdienen aan hun som? Want met alleen rekenen, ben je er nog niet. Je moet immers ook beoordelen wat de ontwerper heeft gemaakt. Dus bij alle partijen gaan engineers aan de slag. Los van wie dit specialistenuurtarief betaalt, is het een dure en inefficiënte actie. Maar erger nog, we blijven schaarse waarde vernietigen.”
Versnippering
Doorgaans is het zo dat een opdrachtgever, die een utiliteitsgebouw wil neerzetten, naar een architect gaat. De architect ontwerpt iets en gaat met het ontwerp naar een technisch adviseur. De technisch adviseur ontwerpt ook iets en gaat vervolgens naar een paar installateurs, die er ook weer van alles aan toevoegen. Ik schets hier de versnippering binnen de bouwkolom. En die werkt absoluut nadelig op de productiviteit. In geval van schaarste aan specialisten zit deze versnippering onze branche extra in de weg. Daarbij moeten we ook bedenken dat we de bouw- en installatiesector juist aantrekkelijk moeten zien te houden voor nieuwe aanwas, die hard nodig is.”
Organisatorische keus
“Het is daarom mijn overtuiging dat wanneer je BIM goed inricht, je op termijn veel minder uren nodig hebt om iets te ontwerpen en te produceren. En dat BIM dus één van de antwoorden is op schaarste. De oorzaak dat BIM nu nog niet goed genoeg is ingericht, komt volgens mij doordat directies nog te vaak redeneren dat ‘integraal ontwerpen niet ons vak is’. Alles in BIM geschiedt over het algemeen fragmentarisch, vanuit de verschillende disciplines. Hoe je BIM inzet, is dus een organisatorische keus. Ik ben benieuwd wanneer er een partij opstaat, die wel integraal gaat ontwerpen en bouwen, zoals binnen de industriële sector gebeurt. Gekscherend wordt wel eens gezegd ‘wacht maar tot IKEA met een huis komt’.”